Ken je ook mensen die overdreven aardig zijn, echt opvallend. Dat noemen psychologen reactieformatie ofwel in overdreven vorm het tegendeel laten zien van wat er is. Bij overdreven vriendelijkheid is er sprake van verdrongen woede……
Veel kinderen mochten van hun ouders niet woedend zijn, dat werd afgekeurd, dan vonden ze ons niet meer lief. ze zeiden dan zelfs; ‘Je bent stout’ in plaats van ‘Je doet stout”, ze speelden dus op de man en dat trekken we ons erg aan omdat we nog volledige afhankelijk zijn van onze ouders
We zijn wel woedend omdat we niet de aandacht, erkenning, waardering, liefde en het respect kregen waar we zo’n behoefte aan hadden. We gaan die woede sublimeren en passief-agressief gedrag vertonen door dwars te gaan liggen, te spotten, sarcastische opmerkingen te maken, humor hebben ten koste van de ander, leedvermaak, advocaat van de duivel te spelen, te beledigen, aandacht te ontzeggen, dingen te ‘vergeten’, de ander ‘doodzwijgen’(the silent treatment), je irritant gedragen, je snel te ergeren, veel kritiek te leveren, vaak onnodig te laat te komen, etc.etc.
We projecteren onze verdrongen woede dan vaak op de ander, die we dan de schuld kunnen geven. Graag zorgen we ervoor dat de ander onze verdrongen woede voor ons uitspeelt door hem of haar kwaad te maken door ons gedrag en daar plezier in te hebben en dan weer de ander de schuld geven, zelfreflectie is ons vreemd, dat is te beangstigend.
Thich Nhat Hanh schreef het boek ‘Omarm je woede’, dat is een goed advies. Erken dat je woede er is en zie het als een boodschapper die je een waardevolle boodschap te brengen heeft, namelijk dat je niet kreeg van je ouders en nu tevergeefs van buiten probeert te halen. Je kunt van je woede leren dat je waar je behoefte aan hebt ook aan jezelf kunt geven en liefdevol voor jezelf kunt zijn, een liefdevolle vader en moeder voor jezelf kunt zijn, die je onvoorwaardelijk liefhebben om wie je bent en wordt(Nietzsche zei: ‘Word wie je bent’). Zie ook mijn artikel Word wie je bent.
Woede wordt vaak gezien als een negatieve emotie, en negatieve emoties worden afgekeurd. Osho stelt dat als je de negatieve emoties niet wilt erkennen je geen enkele emotie erkent. Je wordt dan een denker, een robot…Een negatieve emotie is gewoon een boodschapper die je gaat vertellen wat je moet veranderen.
Achter woede kan een onvervulde behoefte zitten of een overschrijding van je grenzen door een ander en zo kom je tot meer inzicht in je behoeften en grenzen
Mencius zei dat hij in een volgend leven meer zou letten op zijn behoeften dan op zijn verlangens, een zinnig advies
Als je nooit woedend durft te zijn, is de kans groot dat je over je heen laat lopen, een deurmat bent en teveel pikt en verdringt, je wordt dan verdrietig in plaats van boos en als je boosheid echt naar binnenslaat word je depressief. Het is niet de bedoeling dat je de ander met je woede bezeert, maar je mag wel een duidelijk signaal afgeven. Osho stelde dat verdriet boosheid op zijn kop is, hij zei dat als je een boos iemand verdrietig maakt de boosheid weg is en omgekeerd het is reciproque inhibitie
Een vrouw die ook niet boos durfde te worden zei: ‘Dat heb ik liever niet’ en begreep niet dat dat te zwak is, waardoor de ander zich er niets van aantrekt en over haar heen walst en domineert. Daar kan de vrouw van leren dat ze haar eigen dominantie tot ontwikkeling moet brengen om goed te kunnen leven. Je omgeving is namelijk de spiegel van jezelf. En in dit geval werd dominantie gespiegeld die de vrouw had verdrongen en tot ontwikkeling moet brengen
Er zijn mensen die beweren dat gevoelens de waarheid vertellen, maar ik denk en voel daar toch wat genuanceerder over. Gevoelens kunnen de waarheid vertellen maar ook liegen.
Neem bijvoorbeeld gevoelens van minderwaardigheid. Als je die gevoelens hebt wil dat dan ook zeggen dat je minderwaardig bent? Ik meen van niet. De waarheid is voor mij dat je een kind van God bent en naar Zijn evenbeeld geschapen bent en dat je dus spiritueel waardig bent en waardevol bent.
Onderzocht is dat 75% van de ‘professionele’ hulpverleners zich superieur voelt en de grote vraag is of dat de waarheid is, zijn ze ook echt superieur of stellen ze zich alleen maar zo op uit angst en onzekerheid, is het arrogantie waar minderwaardigheid achter schuilt, is die arrogantie een overcompensatie van minderwaardigheid, bij mij was dat zeker het geval. Zowel arrogantie als minderwaardigheid zijn pathologisch. Als je een spirituele waardigheid voelt dan voel je je niet meer maar ook niet minder dan een ander, dan voel je je één en verbonden en dat komt meer overeen met waarheid.
80% van de mensen denkt dat ze een bovengemiddelde intelligentie hebben, dat zegt al genoeg! Het leidt vaak tot autoritair gedrag en gevoelens van het weten te hebben. Hoe minder mensen weten hoe meer ze denken te weten.
Charles L. Whitfield heeft het in z’n prachtige boek:’Co-dependence, healing the human condition’ over het feit dat 95%(!) van de mensen in meer of mindere mate codependent is. Codependent ben je als je in een disfunctioneel gezin ben grootgebracht met weinig of geen liefde, warmte en koestering en waar over (negatieve) gevoelens niet werd gesproken en die dus verdrongen moesten worden. Voor je gevoelens van eigenwaarde ben je dan afhankelijk van externe bronnen, van anderen het is dus meer anderenwaarde dan eigenwaarde en dan is je gevoel niet jou waarheid.
Whitfield heeft het over het 12 stappen programma en zegt dat ons ware Zelf in orde is en gezond, maar dat we zijn afgedwaald van ons ware Zelf door vervormde overtuigingen, gedachten, gevoelens en keuzes. Hij spreekt dus ook over vervormde gevoelens en die vertellen ons dus leugens in plaats van de waarheid.
Veel mensen hebben het gevoel dat hun perceptie de realitieit is, waar is, en dat is ook al niet juist. Goethe zag dat goed toen hij zei:’Als we geen voorstelling hebben van het geheel, beseffen we niet hoe fragmentarisch onze kennis en waarnemening is’
Gevoelens zijn in zoverre echt en waar dat je ze kunt voelen maar de oefening is om je af te vragen of die gevoelens een waarheid verkondigen en bijdragen aan je ontwaken of je in slaap houden..
Als je gelooft in een straffende God zul je je een zondaar voelen en schuldig en kun je schaamte voelen en de grote vraag is of dat terecht is en waarheid. Ik geloof in een liefdevolle God en voel veel liefde en dat is voor mij helemaal waar en komt mij en de ander alleen maar ten goede.
Velen van ons hebben het gevoel dat bepaalde emoties negatief zijn zoals: woede, haat, jaloezie, afgunst, irritatie, ergernis,etc. Door ze als negatief te ervaren onderdrukken we ze vaak en kunnen we ze zelfs verdringen, waardoor we de waardevolle boodschappen die ze kunnen geven volledig missen. Achter boosheid kan een behoefte schuilgaan waar je je van bewust kunt worden, het kan de behoefte aan erkenning, waardering zijn die je niet kreeg, waardoor je boos werd en dan mag je om die erkenning en waardering leren vragen in plaats van boos(manipulatief) te worden. Als je terugkeert naar de oorzaak: je onvervulde behoefte ofwel onverwerkte pijn uit het verleden kun je dat alsnog een plaats geven en helen en transformeren en dan ben je bevrijd.
Ik hoorde ooit een man zeggen: ‘Ik zet mijn woede op de plank’ Deze man ‘lachte’ alles weg en klaagde erover dat hij niet begrepen werd. Hij durfde z’n authentieke gevoelens niet te laten zien en onderdrukte alles en verweet anderen dat ze hem niet begrepen waar hij zichzelf niet begreep, het was weer projectie zoals zo vaak.
Als een ander je boos, verdrietig of ongelukkig kan maken dan stel je je op als slachtoffer en laat je je gevoel bepalen door een ander en ben je afhankelijk van de ander hoe jij je voelt. De ander is alleen maar een trigger naar jouw gevoel, jouw onverwerkte pijn, jouw behoeften, jouw wensen. De uitdaging is om dat alsnog te onderzoeken en te helen en transformeren. De ander drukt dan niet langer jouw ‘gevoelsknoppen’ in maar dat doe je dan zelf en je zult gevoelens van vrede en harmonie kennen en als je al een keer boos wordt dat is die boosheid een instrument om je grenzen aan te geven en is die boosheid niet de baas over jou maar ben jij de baas over je boosheid. Dan ontstaat meesterschap en dat gun ik iedereen al weet ik dat het voor de weinigen is weggelegd die bereid zijn om de weg naar binnen te gaan.
De grote Soefi meester Inayat Khan deed dat ook toen hij zei dat hij nu echt wilde zien, denken en voelen en dus merkte dat ie onecht was een vals zelf had en echt wilde worden. Hij zag in dat je denkbeelden en gevoelens vals kunnen zijn als je een vals zelf(ego) volgt en niet Zelf de baas bent en authentiek, uniek, vrij, bewust, ontwaakt en meesterlijk.
Codependenten hebben vaak verdrongen woede in zich, die zich ook tegen henzelf kan richten door roddel en een genadeloze innerlijke criticus die je zegt dat je niet oké bent, niet goed genoeg bent een mislukkeling bent, etc.etc. De woede is verdrongen omdat we in het disfunctionele gezin onze gevoelens niet mochten uiten en de negatieve al helemaal niet op straffe van verlies van de ‘liefde’ van onze ouders en dat zou onze dood betekenen, dus slikken we alles in en verdringen we onze woede.
We zijn wel woedend omdat we niet de aandacht, erkenning, waardering, liefde en het respect kregen waar we zo’n behoefte aan hadden. We gaan die woede sublimeren en passief-agressief gedrag vertonen door dwars te gaan liggen, te spotten, sarcastische opmerkingen te maken, humor hebben ten koste van de ander, leedvermaak, advocaat van de duivel te spelen, te beledigen, aandacht te ontzeggen, dingen te ‘vergeten’, de ander ‘doodzwijgen’(the silent treatment),je irritant gedragen, je snel te ergeren, veel kritiek te leveren,etc.etc.
We projecteren onze verdrongen woede dan vaak op de ander, die we dan de schuld kunnen geven. Graag zorgen we ervoor dat de ander onze verdrongen woede voor ons uitspeelt door hem of haar kwaad te maken door ons gedrag en daar plezier in te hebben en dan weer de ander de schuld geven, zelfreflectie is ons vreemd, dat is te beangstigend.
Thich Nhat Hanh schreef het boek ‘Omarm je woede’, dat is een goed advies. Erken dat je woede er is en zie het als een boodschapper die je een waardevolle boodschap te brengen heeft, namelijk dat je niet kreeg van je ouders en nu tevergeefs van buiten probeert te halen. Je kunt van je woede leren dat je waar je behoefte aan hebt ook aan jezelf kunt geven en liefdevol voor jezelf kunt zijn, een liefdevolle vader en moeder voor jezelf kunt zijn, die je onvoorwaardelijk liefhebben om wie je bent en wordt(Nietzsche zei: ‘Word wie je bent’).
Jung zei: ‘Wie naar buiten kijkt droomt en wie naar binnen kijkt ontwaakt’. Kijk dus naar binnen en zie jezelf voor het eerst en zie dan wat er aan de hand is. Vaak hebben we wel belangstelling en aandacht voor de ander maar niet voor onszelf en al helemaal niet voor ons innerlijke kind. In codependentie is bekend dat we ons innerlijke kind net zo behandelen als onze ouders ons als kind hebben behandeld, de appel valt niet ver van de boom. In mijn geval was dat in de steek gelaten zijn, geen liefde en aandacht krijgen, niet gezien zijn en dat geldt voor velen van ons, ook ik leerde toen dat je het van buiten moet halen, een dwaalweg, maar dat wist ik toen nog niet. De woede erkennen en transformeren in liefde en mededogen naar onszelf en onze medemens is de uitdaging.
Hier nog een tweetal quotes over woede:
Spot is de woede van kleinzielige geesten – Alfred Lord Tennyson
Elke woede is een bewijs van onmacht. – Herwig Verleyen
Bron: Boek: ‘Woedemotivatie & codependentie’ van Henny Bos, dat in 2012 of 2013 gaat verschijnen.
Ik spreek regelmatig een vrouw, ik zal haar Carla noemen, met implosieve en verdrongen woede in zich die ze niet van zichzelf mag uiten en dan komt het er op andere manieren uit waar ze zich niet bewust van is o.a. door continu dwars te liggen en in de contramine te zijn en zo onbewust te proberen de ander boos te maken om haar woede zelf maar niet te hoeven voelen en door een ander te laten uitspelen en dan de ander de schuld te kunnen geven.
Ik vertelde haar het verhaal van juffrouw Kleefkens van de middelbare school die nederlands gaf en op een maandagochtend zei:’Volgens mij hebben jullie helemaal geen zin in nederlands’ ‘Nee’ zeiden we met z’n allen. ‘Waar willen jullie het dan over hebben’ vroeg ze. We zeiden ‘ruimtevaart’ en ze begon tot onze verrassing over ruimtevaart te praten en na een half uur schakelde ze over op nederlands en had onze interesse, heel goed die Kleefkens. Toen zei Carla ‘Dat was niet zo leuk voor de kinderen die niet van ruimtevaart hielden’ en lag weer dwars. ‘Ben je nu boos?!’ vroeg ze verwachtingsvol en bijna hoopvol, ik zei ‘nee, waarom zou ik’. Pas op dat een ander zijn woede niet op jou gaat projecteren en door jou laat uitspelen
Er zijn mensen die er een sport van maken jou het bloed onder de nagels vandaan te halen door hun sarcasme, spot, cynisme, dwarsliggen, advocaat van de duivel spelen, etc.etc. allemaal sublimaties van verdrongen woede die ze zelf niet willen zien en dus door jou willen laten uitspelen…
Zo is ook het verhaal van tante Clara die haar man vroeg wat hij wilde eten, hij zei doppers, en toen zei ze snibbig ‘Maar die hebben we gisteren ook al gegeten!’ ‘Doe dan maar spruitjes’ zei de man ‘Maar je weet toch heel goed dat ik die niet lust’ snauwde ze weer. ‘Nou doe dan maar worteltjes’ zei de man al wat geïrriteerd. ‘Ben je nu boos!’ zei de vrouw die het feilloos aanvoelde. ‘Nee’, zei de man. ‘Volgens mij ben je wel boos je kijkt zo boos’ zei Clara. ‘Ja als je zo doorgaat wordt ik wel boos’ zei de man en toen had Clara haar doel bereikt haar boosheid door haar man uitgespeeld!