Spelletjes die mensen spelen
Om te ontkomen aan de werkelijkheid en om bijbedoelingen te verhullen en ook verborgen agenda’s te verbergen en om bezigheden te rationaliseren en om te manipuleren en controleren spelen mensen spelletjes met elkaar.
Een man die heel getruct was en therapeutje speelde en nog veel meer, ontmoette ik eens en ik zei:’Ach we spelen allemaal wel eens een spelletje’, om hem gerust te stellen. Als door een wesp gestoken zei hij verontwaardigd: ‘Spelletje?, speel jij dan spelletjes?!!!’. Dat zijn de ergste, de mensen die niet willen toegeven dat ze wel eens een spelletje spelen.
Heel wat van die spelletjes zijn beschreven in het boek ‘Games people play’ van Dr.Eric Berne, in het Nederlands slecht vertaald als ‘Mens erger je niet’.
Een van de spelletjes die hij niet noemt is een spel dat ik nogal eens tegenkom en dat is het spel ‘Kijk-eens-hoe-goed-ik-ben!’.Het wordt vooral gespeeld door narcisten die graag bewierookt willen worden en kritiek afwijzen. Ze scheppen op over hun presaties en overdrijven dat om indruk te maken. Ik denk dan: ‘degeen die indruk op je probeert te maken is onder de indruk van jou!’ en stoor me er dus niet aan. Ik sokkel dat soort mensen meestal op dan snappen ze het wel. Ik speelde dit spel vroeger ook en toen zei een direkteur eens tegen me:’Ach jij weet het ook altijd beter he!’ en toen kwam ik tot het inzicht dat ik arrogant was en betweterig en deed er wat aan.
Het spel ‘Arme-ik’ noemt Berne ook niet en ook dat kom ik nog wel eens tegen. Het is het spel van de klagers, zeurpieten, zeikers en losers en slachtoffers. Ze beklagen zich over alles en geven anderen en omstandigheden daarvan de schuld. Ze hebben een externe locus van controle waar een interne locus van controle ervoor zou zorgen dat ze zelf de verantwoordelijkheid voor hun leven zouden nemen. De ‘Arme-ik’ speler stelt de vraag ‘waarom ik?’ in plaats van te vragen naar Hoe en wat hij kan doen. Er wordt wat afgeklaagd, omdanks de welvaart in dit land. Mensen tellen hun zegeningen niet en zijn vaak niet dankbaar voor wat ze hebben en zijn. ‘Wat ga je er aan doen?’ kan een vraag zijn die deze spelers de ogen opent, ze komen er zelf niet op uit zelfmedelijden.
Het spel ‘Nu-heb-ik-je-ellendeling’ noemt Berne wel en dat spel speel ik nog vaak om m’n woede af te reageren en kwijt te kunnen. Andere spelletjes die Berne noemt zijn:
-Kijk-eens-wat-je-me-nu-hebt-laten-doen!
-Zo-druk(erg actueel!)
-Is-het-niet-vreselijk
-Ik-probeer-je-alleen-maar-te-helpen
-Ze-zullen-blij-zijn-dat-ze-me-gekend-hebben
Ik noem nog wat spelletjes waar ik zelf op kwam die Berne niet noemt. Het spel dat vaak wordt gespeeld is ‘Ja-maar…..-ik-kon-er-niks-aan-doen’. Fouten worden dan uitverdedigd en men leert er dus niet van en herhaalt de fout weer(l’histoire se repète). Een magazijnchef zei tegen me:’Je bent de enige manager die z’n fouten eerlijk toegeeft en er van leert, wanneer word je direkteur’. Confucius zei:’Helaas ik heb nog geen mens gezien die z’n gebreken heeft opgemerkt en er zich innerlijk over gegispt heeft’. Rumi zei:’Hij die z’n gebreken niet erkent is zijn eigen vijand’. ‘Ja maar…’ zegt de speler van dit spel dan en denkt het weer beter te weten en gelijk te hebben. Een NLP-trainer zei dat fouten niet bestonden alleen resultaten. Hij schreef Boeda op de flipover, ik wees ‘m op de foute spelling dat het Boeddha moet zijn, hij zei dat het niet fout was maar zijn manier om het te spellen en was heel eigenwijs en leerde dus niks en verbetert z’n leven dus niet, heel dom.
Een spel dat ik ook nogal eens tegenkom is ‘Ik-ben-je-te-slim-af’. Onderzocht is dat 80% van de Nederlanders denkt dat ze een bovengemiddelde intelligentie hebben, dus dit spel wordt vaak gespeeld. Je slimmer achten dan een ander is de zekerste manietr om bedrogen uit te komen, de ander zal het niet accepteren. Ik doe het ook wel eens op een onschuldige manier als een vriend op bezoek is en ik zin aan koffie heb, vraag ik of hij nog koffie voor zichzelf wil halen en als hij dan ja zegt vraag ik slim of hij dan voor mij meteen een beker meeneemt, we kunnen erom lachen.
Een spel dat mensen onbewust vaak spelen is ‘Geef-me- het-gevoel-dat-ik-belangrijk-ben’. Een Amerikaan zei dat mensen een onzichtbaar bordje op hun voorhoofd hebben met de tekst ‘Make me feel important!’. Het is een spel dat vooral door codependenten wordt gespeeld die hun waarde ontlenen aan hoe anderen over hen denken en ‘t gedrag van die ander dus manipuleren en proberen te beïnvloeden en controleren om hem gunstig te stemmen, om zichzelf goed te kunnen voelen.
Hoeveel bevestiging je ook geeft het zal niet veel helpen, want ze hebben een negatief gevoel over zichzelf en geloven je niet. Ze moeten naar binnen keren en eigenwaarde ontwikkelen en dan gaat het goed.
Het spel ‘Ik-weet-wat-goed-voor-je-is’ wordt gespeeld door de arrogante betweter die je ongevraagd advies geeft en daarmee impliciet zet dat je er niet best aan toe bent dat je z’n advies nodig hebt. De dwaas staat meteen klaar om je adviseren, waar de wijze vragen zal stellen om je zelf de antwoorden te laten vinden en veel terughoudener zal zijn met advies. Dit spel wordt dus vooral gespeeld door dwazen die denken dat ze wijs zijn. Ze zeggen doodleuk wat je moet denken, voelen, doen en zijn alsof ze de wijsheid in pacht hebben en dat kunnen weten, nogal aanmatigend.
Het spel ‘Advocaat-van-de-duivel’ is geliefd bij de dwarsliggers die het altijd voor de tegenpartij opnemen en altijd het andere uiterste kiezen en nooit met je instemmen, het is passief-agressief gedrag om de eigen verdrongen woede niet te hoeven voelen.
Het spel ‘Mooi-weer-spelen’ deed ik vroeger heel veel. Ik zei altijd ‘prima’ op de vraag hoe het met me ging, ik had geleerd dat je de vuile was niet buiten hangt en was dus niet eerljk in m’n antwoord en vond dat ook prima.
Ik kan het boek van Eric Berne aanbevelen, je zult net als ik op op het idee van spelletjes komen en de bewustwording alleen al is al heilzaam, veel plezier ermee en lach erom en om jezelf!