De meeste mensen hebben de subpersoonlijkheid van de innerlijke criticus. Die criticus domineert ons innerlijke kind en ook onze volwassene. We hebben dan de neiging om ook kritiek op de ander te leveren. Zoals wij onszelf behandelen, zo behandelen we ook de ander. We spiegelen!.
Toen ik vroeger thuiskwam met allemaal zevens en achten op mijn rapport en een vijfje, mag je raden waar mijn ouders over begonnen. Indianen bevelen aan om te letten op wat er goed is in de ander, daar hebben wij westerlingen moeite mee, we letten op wat er fout is en ontbreekt.
Overigens met de beste intenties. Behavioristen zeiden echter al dat belonen beter werkt dan straffen. En op elkaar vitten en elkaar beschuldigen en uitschelden werkt niet, je kunt gelijk hebben, maar dat doet er niet toe: je gedrag leidt tot afscheiding en ruzie en levert alleen maar ellende op. Als je het goede in de ander spiegelt en aandacht geeft dan zal dat groeien en dat gaat dan ten koste van het slechte en kwade en dat goede zien werkt dus wel.
De innerlijke criticus is de geïnternaliseerde stem, van de strenge en straffende ouder en leraar. Van de tien boodschappen die we in onze jeugd kregen, waren er negen negatief. Bovendien werd er op de man gespeeld. Er werd gezegd: ‘Je bent stout’, waardoor we als persoon werden aangevallen, in plaats van ‘Je doet stout’ dat op ons gedrag zou slaan.
Woorden van de innerlijke criticus zijn:
Je bent niet oké
Je bent lui
Je bent dom
Doe niet zo achterlijk
Je had niet geboren moeten worden
Je hebt het weer fout gedaan
Je doet ook nooit iets goed
Etc.
De innerlijke criticus houdt ook van ‘double bind’ boodschappen. Dit houdt in, dat je het nooit goed doet.
Als je aandacht geeft aan een kennis, ben je een bemoeial, als je geen aandacht geeft, ben je asociaal en een egoïst. Je doet het dus nooit goed.
Het wordt tijd dat je je disidentificeert van je innerlijke criticus. Het is een subpersoonlijkheid in je, jij bent dat niet, dus disidentificeer je ervan. Ga met hem of haar de dialoog aan. Doe dat niet beschuldigend, maar liefdevol aanvaardend.
Vraag waartegen hij of zij je wil beschermen, en wat voor goeds zijn of haar inbreng heeft. De antwoorden zullen vanzelf komen is mijn ervaring. Daarna kun je je innerlijke criticus met pensioen sturen naar een onbewoond eiland, en ben je vrij.
Als je nog niet vrij bent schiet je bij gevit en beschuldigingen in een reactie en ga je over tot de tegenaanval, je spiegelt de aanvaller, althans zo zie je hem, je reageert dan kinderachtig. Je kunt echter ook respons geven vanuit je hart en vragen wat er nog meer is dat de ander niet bevalt, dat je niet zult uitverdedigen en zult luisteren. Iedereen wil gehoord worden, maar bijna niemand wil luisteren
Dus als je luistert doe je de ander een groot plezier. Heb compassie; als de ander kritiek op je heeft, heeft hij dat ook op zichzelf dat verdient compassie in plaats van ook kritiek leveren. Wees als Jezus en vergeef de criticaster buiten je en zegt met Jezus: ‘Heer vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen!’. Je innerlijke kind is heel vergevingsgezind, leg daar contact mee!
Als je nooit kritiek krijgt, leef je wellicht te voorzichtig, te ingehouden, je mag je mening geven en je uiten met het risico dat daar kritiek op komt, dat scherpt alleen maar je geest en onderscheidingsvermogen.
Veel mensen gaan met de beste intenties proberen de ander te veranderen door te: vitten, verwijten, veroordelen, bekritiseren, boos te worden, beschuldigen, jaloers te zijn, kijk te zetten, vernederen, achterdochtig te zijn, katten, gispen, fel uit te halen, ruziën, klagen, schelden, vilein te zijn, pesten, veel macht en controle te willen uitoefenen, intimideren, afbekken, zeuren, kinnesinne, ergeren aan, insinueren, domineren, etc.
Ze spiegelen daarmee de innerlijke criticus in de ander en zorgen dat hun gedrag ook gespiegeld wordt en de ander hen ook gaat veroordelen, etc. En zo ontstaat het tegengestelde van wat men beoogt, namelijk: verwijdering en afscheiding in plaats van toenadering. Een oud-Hollands gezegde is: ‘Als ge iemand gispt, stijft ge hem slechts in zijn gedrag’. De manier om vijanden te maken, is door de ander niet te accepteren en te willen veranderen naar ons beeld. Je kunt zelfs gelijk hebben, maar dat doet er niet toe, als blijkt dat je aanpak niet werkt en zelfs tegen je werkt.
Een restauranthouder speelde goed in op het gedrag van mensen, om vooral op het negatieve en foute te letten. Hij noemde zijn restaurant de zes klokken en hing buiten vijf klokken op. Daardoor aangetrokken kwamen veel mensen in zijn restaurant om hem op zijn fout te wijzen. Toen ze eenmaal binnen waren vonden ze het zo gezellig dat ze bleven eten, en zo ving hij zijn klanten.
Het is wel opvallend met hoeveel woorden je het negatieve, de (innerlijke) criticus kunt omschrijven, veel meer woorden dan dat er voor positief gedrag zijn. Er is ook onderzocht dat er veel meer publicaties zijn over depressie dan over geluk, zo zijn we geprogrammeerd om het negatieve in ons te behartigen. Het journaal stort ook vrijwel altijd ellende en negativiteit over ons uit. Journalisten stellen zelfs dat alleen slecht nieuws, echt nieuws is. Zo dominant is de (innerlijke) criticus en het negatieve.
Het negatieve beklijft ook meer je kunt 5 positive opmerkingen maken en 1 negatieve dan zal de negatieve opmerking blijven hangen. Het is zelfs zo dat om een negatieve opmerking te neutraliseren, er 20 positieve boodschappen nodig zijn!
Tijdens een cursus communicatie, die ik gaf zei Annemarie verontwaardigd: ‘Er staat een fout in de syllabus’, waarop ik antwoordde: ‘Dat mag en kan niet Annemarie, we spreken af dat we geen fouten meer maken, jij dus ook niet en slaagt dus met een 10, cum laude’. Ze keek me daarna schaapachtig aan. Iedereen moest er om lachen.
Als je meer wilt weten over je innerlijke criticus dan heb ik het volgende voor je:
Een goede therapie is Compassion Focussed Therapy, een for dummies boek geeft veel inzicht in je omgang met je innerlijke criticus!.
Ook Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is aan te bevelen. Je kunt ervoor bij mij terecht.(06-10421646). Ik ben een gecertificeerd ACT therapeut/coach en heb ook veel ervaring met Compassion Focused Therapy. Ken ook zelf een innerlijke criticus, maar die is nu nederig en dienstverlenend als ik erom vraag, hij dringt zich niet meer aan me op!. Een bevrijding is het!.
